بَاب فِي
التَّخَصُّرِ
وَالْإِقْعَاءِ
155-156. (Kıyamda)
Elleri Böğrüne Koymak Ve Kalçalar Üzerine Oturup Elleri Yere Dayamak
حَدَّثَنَا
هَنَّادُ
بْنُ
السَّرِيِّ
عَنْ وَكِيعٍ
عَنْ سَعِيدِ
بْنِ زِيَادٍ
عَنْ زِيَادِ
بْنِ صَبِيحٍ
الْحَنَفِيِّ
قَالَ
صَلَّيْتُ
إِلَى جَنْبِ
ابْنِ عُمَرَ
فَوَضَعْتُ
يَدَيَّ
عَلَى
خَاصِرَتَيَّ
فَلَمَّا
صَلَّى قَالَ
هَذَا
الصَّلْبُ
فِي
الصَّلَاةِ
وَكَانَ
رَسُولُ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَنْهَى
عَنْهُ
Ziyad b. Subeyh
ei-Hanefî'den; demiştir ki: İbn Ömer (r.a.)'in yanında namaz kıldım ve
(namazda) ellerimi böğrüme koydum. Namazı kılınca (bana şöyle) dedi:
"Namazdaki şu hal asılmış kimse(nin hali gibi)dir. Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) de bundan nehyederdi."
Diğer tahric: Nesaî,
iftitah
AÇIKLAMA:
Sözlükte
"hasıra" kelimesi böğür anlamına gelir. "Tahassür" ise, eli böğründe dikilmek demektir.kelimesi
ise, kalçaları yere koyarak yan taraftan ellerin üzerine abanmak demektir. Ancak
tarif edilen şekildeki oturuşun bu hadisle bir ilgisi olmadığından bu babın
başlığında kelimesinin bulunmaması uygun olurdu. Çünkü hadis sadece kıyamda
elleri böğründe durmakla ilgilidir.
Salb kelimesi,
"asmakj asılmak" manasına gelir, İbn Ömer (r.a.) Hazretlerinin
ifadesinden anlaşılıyor ki, kıyamda bu şekilde duran kişinin manzarası ağaca
asılan kişinin haline benzer. Çünkü ağaca asılan kişi ellerini ağacın gövdesi
üzerine sarkıtır. Böyle çirkin bir manzara arz etmekten korumak için Resul-i
Ekrem (s.a.v.) namaz kılarken kıyamda elleri böğründe durmaktan mü'minleri
nehyetmiştir.
Bu nehyin zahirine
bakan zahirî ulemasına göre namazda elleri böğrüne koymak haramdır.
İbn Abbas, Aişe,
Mücahid, İbrahim en-Nehaî, İmam Malik, Şafiî hazretleriyle Hanefî ve Hanbelî
ulemasına (r.a.) göre ise kıyamda elleri böğründe durmak tahrimen mekruhtur.
Bezlu'l-mechud sahibinin ifadesine göre metinde geçen "Salb"
kelimesine başka mana verenler olmuşsa da bu manalar zayıf görülmüştür. Bu
manalardan bazıları şunlardır:
1. Elinde asa tutarak
buna dayanmak.
2. Namazda bir surenin
sonundan sadece birkaç ayeti okuyarak okunacak süreyi kısaltmak,
3. Kıyamı rüku'u ve
sücudu kısaltmak suretiyle namazı çabuklaştırmak.Ancak ulemanın muhakkik ve
müdekkiklerine göre bu kelime "asılmış kimse" demektir ki, biz de
tercümemizde bu manayı tercih ettik.
Kıyamda elleri böğründe
durmaktan nehyedilmenin sebebi üzerinde de çeşitli görüşler vardır:
1. Bazılarına göre
İblis devamlı surette eli böğründe gezdiği için namazda böyle durmak yasaklanmıştır.
Yine îblis gökten yere eli böğründe inmiştir, (îbn Ebî Şeybe, İbn Abbas'tan
rivayet etmiştir).
2. Yahudilere
benzemekten korunmak içini yasaklanmıştır.Çünkü onlar namazlarında ellerini
böğürlerine koyarlar. (İbn Ebi Şeybe, Hz. Aişe'-den rivayet etmiştir).
3. Cehennem ehli elleri
böğürlerinde istirahat ederler. (İbn Ebi Şeybe Hz. Aişe'den ve Mücahid'den
rivayet etmiştir. Beyhakî de Ebu Hureyre'den rivayet etmiştir).
4. Musibete uğrayan
kimselerin haline benzediği için yasaklanmıştır. Çünkü bir kimsenin başına bir
musibet geldiği zaman elleri böğründe kalır. Bu görüş de Hattabî'ye
aittir.[Bezlu'l-mechud, V, 174.]